Onze tafel-
Aardappelen
Naast frietaardappels telen we op ons bedrijf tafelaardappelrassen die bijna nergens in Nederland geteeld worden. Wij telen erfgoedrassen: rassen die vrijwel zijn verdwenen en slechts door een klein groepje boeren in stand worden gehouden. Vergeten groente dus! Onze rassen hebben een uniek uiterlijk. Langwerpig, roze of paars geschakeerd of met rare knobbels. Een genot om naar te kijken en mooi op je bord. Hieronder staan onze aardappelen en hoe je ze kunt bereiden.
Aardappelbasics
Hoe te bereiden?
We krijgen nogal eens de vraag hoe je aardappels moet koken of bakken. Daarom hebben we hieronder een algemeen stappenplan voor uitleg hoe je aardappels nou het beste kunt bereiden.
TIP: per persoon heb je ongeveer 200-250 gram nodig (afhankelijk van de eetlust)
Bekijk snel:
Optie 1:
Koken
Stap 1: Schoonmaken en Schillen
Waar mensen nogal tegen opzien bij het koken van aardappels, is het schillen. Bij onze aardappels hoeft dat niet omdat deze in de schil gekookt kunnen worden. Zorg wel dat je de aardappels vooraf goed schoonspoelt zodat alle grondresten weg zijn. Mocht je de aardappels wel willen schillen, schil dan zo dun mogelijk. In en vlak onder de schil zittan namelijk de meeste vitaminen! Na het schillen nog wel even afspoelen.
Stap 2: Koken
Zorg dat je een ruime pan hebt voor het koken van aardappels. Dit om te voorkomen dat het water, wanneer het kookt, over de rand komt. Vul de pan met water, voeg naar smaak zout toe en breng aan de kook. Voeg vervolgens de aardappels toe. Zorg er bij het vullen van de pan voor dat de aardappels ongeveer even groot zijn omdat de aardappels op verschillende momenten gaar worden. Grote aardappels dus even doormidden snijden. Als je de aardappels in de schil kookt, is het beter de grotere aardappels een paar minuutjes eerder in het kokende water te doen. Zorg er hiernaast voor dat de aardappels ongeveer driekwart onder water komen te staan. Zodra het water met de aardappels goed kookt, de plaat/het vuur lager zetten zodat de aardappels nog net aan de kook blijven. Dit om ‘overkoken’ te voorkomen.
Dan de vraag der vragen: hoe lang moet je de aardappels koken? Hier is geen eenduidig antwoord op te geven omdat dit per ras en per eetseizoen verschilt. Over het algemeen moeten aardappels 18-20 minuten koken. Voor stamppotaardappels 25 minuten aanhouden. Beter dan het aanhouden van een vaste tijd is grootmoeders ‘vorktest’: prik na verloop van tijd met een vork in de aardappel. Kun je met de vork gemakkelijk tot het binnenste van de aardappel komen, dan is hij gaar!
Nu de aardappels afgieten, naar smaak wat zout/aardappelkruiden toevoegen en smullen maar.
Terzijde, mocht je de aardappels in de schil hebben gekookt en de schil vervolgens willen pellen dan kan dat als volgt. Vul na het afgieten de pan met koud water. Giet af en herhaal dit proces nog een keer. De buitenkant van de aardappels zou nu voldoende moeten zijn afgekoeld. Vervolgens pellen/schillen. Zijn de aardappels hierdoor koud geworden? Geen probleem, even een minuutje in de magnetron en ze zijn weer op temperatuur.
Optie 2:
Bakken
Wij zijn zelf groot fan van gebakken aardappels. Daarom vinden wij het ook zo jammer om te zien dat aardappels bakken soms fout gaat met harde of zwarte aardappelschijfjes tot gevolg. Dit komt in de regel doordat een ongeschikt aardappelras wordt gebruikt of de aardappels niet vooraf zijn gekookt. Aardappels die geschikt zijn om te koken, zijn vaak niet geschikt om te bakken. Als je onze speciale bakaardappelen gebruikt heb je dit probleem natuurlijk niet.
Heb je de juiste bakaardappel te pakken? Dan gaat het bakken als volgt in zijn werk:
Om een aardappel goed te kunnen bakken, moet je hem eerst koken. Zie voor een beschrijving de basics ‘Aardappels koken’. Let er wel op dat je de aardappels wat korter kookt; 10-15 minuten is voldoende. Je kunt de aardappels voor het koken alvast in schijfjes snijden. Voordeel hiervan is dat je ze na het koken en afgieten meteen in de bakpan kan doen. Nadeel is dat de schijfjes dan vaak rondom ‘vochtig’ zijn wat een minder mooi bakresultaat (en spetters) kan geven. Wij geven er daarom de voorkeur aan om hele aardappels te koken. Na het afgieten op een snijplank met mes en vork (om verbrande vingers te voorkomen) in plakken snijden en goed laten uitwasemen.
Zorg voor een koekenpan met een goede anti-aanbaklaag. Laat de pan goed warm worden en smelt hierin een laagje boter of verwarm olijfolie. Wij hebben zelf trouwens goede ervaring met een combinatie van vloeibare boter en wokolie! Als de pan op temperatuur is de aardappelschijfjes toevoegen. Naar smaak zout en kruiden toevoegen. Voor ‘klassieke’ aardappelschijfjes voor het bakken wat paprikapoeder strooien over de schijfjes.
Schep de aardappeltjes regelmatig om. Meestal duurt het zo’n tien minuten voordat de schijfjes mooi bruin zijn. Daarna serveren.
Wat hiervoor staat over schijfjes geldt natuurlijk ook voor aardappelpartjes, kronkels, blokjes, etc.
Optie 3:
Oven
Aardappels uit de oven kunnen heerlijk zijn! Er zijn veel manieren om aardappels in de oven te bereiden. Hier volgt een meer algemeen stappenplan:
Verwarm de oven voor op 180-200 C.
Aardappels uit de oven zijn heerlijk in de schil. Dit is bovendien gezonder! Let wel op dat je aardappels hiervoor geschikt zijn. Bij onze aardappels is dat natuurlijk het geval. Deze aardappels hoef je alleen maar even onder de kraan te wassen/boenen om alle grondresten te verwijderen. Vervolgens de aardappels in kleinere – ongeveer even grote – stukken snijden. Stukken van 7-8 cm zijn ideaal. Als je de aardappelen eerst wel wilt schillen, kan dat natuurlijk ook.
De aardappels kunnen vervolgens de oven in. Om te zorgen dat de aardappeltjes sneller gaar worden, kun je ze wel nog even een paar minuten koken in een pan met voldoende water. Daarna goed afgieten en laten uitwasemen om te zorgen dat de aardappels (redelijk) droog de oven ingaan.
Verdeel de aardappels in een enkele laag over een grote braadslee. Voeg vervolgens een laagje olijfolie, boter of ganzenvet toe. Wij hebben goede (smul)ervaringen met olijfolie. Bestrooi de aardappels met wat peper en zout en hussel goed door elkaar, zodat iedere aardappel met de olie in aanraking komt. Naar smaak kruiden toevoegen zoals knoflook, rozemarijn of tijm. Zet hierna de braadslee in de oven.
Hoe lang de aardappels in de oven moeten, is afhankelijk van verschillende factoren zoals de grootte van de aardappel(stukjes) en of ze tevoren zijn gekookt. Gemiddeld zijn de aardappels na ongeveer 30 minuten gaar. Controleer dit door van tijd tot tijd met een vork in de aardappeltjes te prikken. Schud de aardappels tijdens het bakken regelmatig.
Serveer je ovenaardappeltjes met een goed stukje vlees en groente (of een salade). Geweldig lekker!
Optie 4:
Puree
Om eerlijk te zijn, zijn wij zelf geen grote liefhebbers van aardappelpuree (wel van de stamppot overigens; zie aardappels koken). Maar op zijn tijd vinden wij het toch een leuke en lekkere variatie. Gelukkig is het niet moeilijk om zelf puree te maken:
Om aardappelpuree te maken kook je de aardappels eerst volgens de aanwijzingen die wij daarvoor geven (zie hierboven).
Na het afgieten maak je de aardappels fijn met een mixer (bij voorkeur met deeghaken). Tijdens het mixen telkens kleine scheutjes melk toevoegen. Doe dit tot de puree een goede consistentie heeft.
Naar smaak peper, zout en/of nootmuskaat toevoegen.
Optie 5:
Frituren
Niets is lekkerder dan eigen friet. Als je dat eenmaal hebt geproefd, wil je nooit meer voorgebakken friet uit het vriesvak! Bovendien is het ook nog eens heel simpel:
Om friet te kunnen maken, heb je een frituurpan nodig. Een losse pan met hete olie kan natuurlijk ook, maar zouden wij je in verband met de veiligheid afraden.
Belangrijk voor het resultaat is het vet dat je gebruikt. Vloeibaar frituurvet – mits schoon – voldoet wat ons betreft prima. Maar er zijn ook mensen die zweren bij zonnebloemolie. Wel zo gezond
Om te kunnen frituren moeten de aardappels eerst gesneden worden in de bekende ‘balkvorm’. De grootte van de frietjes laten we graag aan jou over om te bepalen. Wij houden zelf het meest van de ‘dikke’ frieten, maar dat is een kwestie van smaak. Dit geldt ook voor de vraag of je de aardappels van tevoren schilt; het is bij onze frietaardappels goed mogelijk de schil mee te frituren. Zorg er dan wel voor dat je de aardappels vooraf goed wast.
Stel de frituurpan in op 160 graden om de friet voor te bakken. Vervolgens de friet 6 minuten frituren. Bij grote porties verdelen: iedere keer een portie totdat alle friet voorgebakken is.
Nu komt de volgende fase: het afbakken. Stel hiervoor de frituurpan in op 180 graden. Hierna de friet goudbruin bakken. Het is met het oog te zien wanneer de friet precies goed is, maar in de regel zal dit ongeveer 2 à 3 minuten duren. Hierna de friet goed laten uitlekken en smullen maar (evt. met een beetje zout erover).
Optie 6:
Poffen
Niet alle aardappels zijn geschikt om te poffen. De aardappel moet veel zetmeel bevatten en ook een kleine hoeveelheid water. Je kunt de aardappels op drie manieren poffen; in de magnetron, oven of op de barbecue.
Stap 1: Wassen
Zoals altijd, eerst de aardappelen goed wassen. Met het poffen van een aardappel blijft de schil om de aardappel heen en is het belangrijk om alle zand of andere viezigheid weg te halen. Droog de aardappelen met een theedoek of keukenpapier.
In de magnetron:
Prik de aardappels rondom met een vork. Hierdoor verhit de aardappel sneller en gelijkmatiger.
Leg de aardappelen in een magnetronbestendige schaal in de magnetron. Zet de magnetron op 700 Watt en pof de aardappels in 4 minuten. Draai ze dan om en herhaal dit proces nog een keer. Haal de aardappels uit de magnetron en wikkel aluminiumfolie over de schaal heen. Laat de aardappelen nu nog 10 minuten nagaren.
In de oven:
Verwarm de oven voor op 200 graden Celsius. Besprenkel de aardappel met wat olijfolie of gesmolten boter en een snufje zout. Wikkel de aardappelen in een stukje aluminiumfolie en plaats ze in het midden van de voorverwarmde oven.
Zet na 15 minuten de temperatuur van de oven op 180 graden Celsius. De aardappelen poffen in ongeveer een uur gaar, maar hoe groter de aardappel, hoe langer het duurt.
Check de garing met een prikker, komt hij er schoon uit? Dan zijn ze goed! Snijd ze kruislings in en vul ze met een heerlijke Tzaziki of Zure room.
Op de barbecue:
Prik de aardappelen rondom met een vork. Wikkel ze daarna in een stuk aluminiumfolie en leg ze op de barbecue. Doe het deksel dicht en laat de aardappel 20 tot 30 minuten poffen.
Prik met een vork in de aardappel. Gaat je vork er zonder weerstand in? Dan is de aardappel gaar!